Co to jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (VTE) to schorzenie polegające na powstawaniu zakrzepów w żyłach. Wyróżnia się dwa główne typy: zakrzepicę żył głębokich (DVT) i zatorowość płucną (PE). Zakrzepica najczęściej dotyczy nóg, a jeśli skrzep przedostanie się do płuc, może spowodować zatorowość płucną – stan zagrażający życiu. Wczesne rozpoznanie jest kluczowe, by zapobiec powikłaniom.
Dlaczego powstają zakrzepy?
Zakrzepy mogą powstawać z kilku powodów:
- Zaburzenia krzepliwości krwi – wrodzone lub nabyte.
- Brak ruchu – np. długotrwałe leżenie po operacji.
- Urazy i operacje – zwłaszcza zabiegi ortopedyczne.
- Ciąża i okres po porodzie – zmiany hormonalne zwiększają ryzyko.
- Choroby nowotworowe – zwiększają krzepliwość krwi.
- Styl życia – otyłość, palenie papierosów, starszy wiek.
Jakie są objawy?
Objawy zależą od lokalizacji zakrzepu.
Zakrzepica żył głębokich (DVT):
- Obrzęk, ból i zaczerwienienie nogi.
- Uczucie ciężkości lub napięcia.
Zatorowość płucna (PE):
- Nagła duszność i ból w klatce piersiowej.
- Kaszel (czasem z krwią) i przyspieszone bicie serca.
Jak rozpoznaje się chorobę?
Do diagnozy lekarz może zlecić:
- Wywiad medyczny i badanie fizykalne.
- Badanie D-dimerów – wykrywa zwiększoną krzepliwość.
- USG dopplerowskie – wykrywa zakrzepy w żyłach.
- Angio-TK – obrazuje zatory w płucach.
Jak przebiega leczenie?
Leczenie ma na celu zapobieganie powiększaniu się zakrzepów i ich przemieszczeniu do płuc. Stosuje się leki zmniejszające krzepliwość krwi, a w ciężkich przypadkach zabiegi usuwające zakrzep. Osoby z grup ryzyka mogą wymagać profilaktyki.
Możliwe powikłania:
- Przewlekła niewydolność żylna – obrzęki, owrzodzenia nóg.
- Nadciśnienie płucne – uszkodzenie naczyń płucnych.
- Nawracające zakrzepy – zwiększone ryzyko kolejnych epizodów.
Podsumowanie
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa to poważne schorzenie wymagające szybkiego rozpoznania i leczenia. Profilaktyka i edukacja są kluczowe w zapobieganiu powikłaniom.