Osteoporoza to jedna z najczęściej występujących chorób układu kostnego. Jej istotą jest stopniowy ubytek masy kostnej i osłabienie struktury kości, co powoduje, że stają się one kruche i podatne na złamania. Choroba rozwija się powoli, przez długi czas nie dając żadnych wyraźnych objawów. Dlatego bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Najczęściej dotyczy kobiet po menopauzie, ale coraz częściej diagnozuje się ją także u mężczyzn, szczególnie w starszym wieku.
Dlaczego osteoporoza jest tak niebezpieczna?
Osłabione kości mogą ulec złamaniu nawet przy niewielkim urazie, podniesieniu cięższego przedmiotu, a czasem nawet przy gwałtownym kaszlu czy kichnięciu. Do najczęstszych złamań należą te dotyczące kręgosłupa, szyjki kości udowej oraz kości przedramienia. Złamania są bolesne, ograniczają sprawność i mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności. Złamanie biodra u osób starszych wiąże się z poważnymi powikłaniami i zwiększonym ryzykiem utraty samodzielności.
Kto jest najbardziej narażony?
Ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem, ale istnieje wiele czynników, które mogą przyspieszać rozwój choroby. Należą do nich:
- płeć żeńska i menopauza,
- niedobór wapnia i witaminy D w diecie,
- brak regularnej aktywności fizycznej,
- palenie papierosów i nadużywanie alkoholu,
- stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów,
- choroby przewlekłe, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność tarczycy czy choroby przewodu pokarmowego zaburzające wchłanianie składników odżywczych.
Objawy, które mogą niepokoić
Osteoporoza przez lata nie daje żadnych sygnałów ostrzegawczych. Pierwszym objawem często jest dopiero złamanie. Zdarza się jednak, że pacjenci zauważają:
- przewlekłe bóle pleców,
- zmniejszenie wzrostu o kilka centymetrów,
- zaokrąglanie pleców i tworzenie się tzw. wdowiego garbu.
Jak diagnozuje się osteoporozę?
Podstawowym badaniem jest densytometria kości (DXA), czyli pomiar gęstości mineralnej kości. To szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które pozwala ocenić stopień utraty masy kostnej i określić ryzyko złamań. W razie potrzeby lekarz może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne, aby sprawdzić poziom wapnia, witaminy D czy hormonów. Regularne kontrole są szczególnie ważne u osób po 50. roku życia oraz u pacjentów z grupy ryzyka.
Jak leczy się osteoporozę?
Leczenie osteoporozy obejmuje kilka elementów:
- leki hamujące utratę kości (bisfosfoniany, denosumab),
- leki pobudzające tworzenie nowej tkanki kostnej (np. teriparatyd),
- suplementację wapnia i witaminy D,
- wprowadzenie odpowiedniej aktywności fizycznej – ćwiczeń poprawiających siłę mięśni i równowagę,
- zmianę stylu życia – rezygnację z palenia tytoniu i ograniczenie alkoholu.
Dobór terapii zawsze wymaga konsultacji lekarskiej i jest ustalany indywidualnie w zależności od wieku, stanu zdrowia i wyników badań pacjenta.
Jak można zapobiegać osteoporozie?
Profilaktyka ma ogromne znaczenie. Aby utrzymać kości w dobrej kondycji warto:
- stosować dietę bogatą w wapń (nabiał, zielone warzywa liściaste, orzechy, wody mineralne),
- dbać o odpowiedni poziom witaminy D – zarówno dzięki ekspozycji na słońce, jak i suplementacji w okresie jesienno-zimowym,
- regularnie się ruszać – ćwiczenia oporowe, spacery, nordic walking czy gimnastyka wzmacniają kości i poprawiają koordynację,
- unikać palenia papierosów i nadmiaru alkoholu,
- wykonywać kontrolne badania densytometryczne po 50. roku życia lub wcześniej, jeśli występują dodatkowe czynniki ryzyka.
Osteoporoza – choroba, którą można kontrolować
Osteoporoza jest chorobą przewlekłą, ale dzięki odpowiedniej profilaktyce, diagnostyce i leczeniu można skutecznie zmniejszyć ryzyko złamań i zachować dobrą jakość życia. Kluczowe znaczenie ma wczesne wykrycie choroby oraz współpraca pacjenta z lekarzem w zakresie stosowania zaleconych leków i modyfikacji stylu życia.
W naszej przychodni w Rzeszowie zajmujemy się kompleksową diagnostyką i leczeniem osteoporozy. Jeśli chcesz zadbać o zdrowie swoich kości, umów się na wizytę – im wcześniej podejmiesz działania, tym większe masz szanse na zachowanie sprawności i niezależności na długie lata.